Lefatšeng le potlakileng la li-platform tsa dijithale, maano a taolo ea litaba ke lebala la ntoa moo tokoloho ea ho itlhalosa, polokeho ea basebelisi le lithahasello tsa khoebo li thulanang. YouTube, senatla sa video sa inthaneteng, e sa tsoa ba setsi sa lipuisano kamora litlaleho tse fanang ka maikutlo a phetoho e kholo, empa e khutsitse, tseleng ea eona ea ho leka-lekanya tekano ena. Ho ea ka tlaleho ea pele ea * The New York Times *, YouTube e phomotse litataiso tsa eona ka hare, e laela batsamaisi ba eona hore ba se ke ba tlosa litaba tse itseng tseo, le hoja li ka 'na tsa e-ba moeli kapa esita le ho tlōla melao ea sethaleng, li nkoa e le "thahasello ea sechaba." Phetoho ena, eo ho tlalehoang hore e qalile ho sebetsa ka Tšitoe e fetileng, e hlahisa lipotso tse tebileng mabapi le bokamoso ba teka-tekano inthaneteng le litlamorao tse ka bang teng tsa ho beha phatlalatso pele ho feta ho ba le kotsi.
Phetoho ea ka hare le Tokafatso ea "Thahasello ea Sechaba"
Litaba tsa hore YouTube e phomotse maano a eona ha lia hlaha ka phatlalatso ea sechaba, empa li phatlalalitsoe ka litlaleho tsa mecha ea litaba tse thehiloeng mehloling e ka hare. Mokhoa ona oa masene oa phetoho, ka bowona, oa hlolla. E bontša hore sethala se ka 'na sa hlokomela khang eo qeto e joalo e ka e hlahisang. Sepheo sa tokiso ke ho laela bahlahlobisisi ho lekanya "boleng ba puo ea mahala" ea litaba khahlanong le "kotsi ea kotsi" e ka bang teng. Haeba ea pele e nkoa e le eona e ka sehloohong, litaba li ka lula inthaneteng, le haeba li ne li tlositsoe.
Ho bonahala ho na le mabaka a utloahalang a ho latela mokhoa ona o tšehelitsoeng maikutlong a bonahalang a hlompheha a "thahasello ea sechaba." Ka khopolo, sena se ka sireletsa litokomane tse buang ka litaba tse tebileng, lipuisano tsa lipolotiki tse tsosang khang, kapa litlaleho tsa lipatlisiso tse senolang linnete tse sa thabiseng. Leha ho le joalo, mehlala e boletsoeng e le ba ka ruang molemo phomolong ena, joalo ka litaba tse fosahetseng tsa bongaka le puo ea lehloeo, ke libaka tse amehileng haholo tsa bophelo bo botle ba sechaba, litokelo tsa botho le litsebi tsa ts'ireletso ea inthaneteng. Litaba tse fosahetseng tsa bongaka, joalo ka ha re bone ka bomalimabe nakong ea seoa sena, li ka ba le litlamorao tse mpe tsa lefats'e. Leha ho le joalo, puo ea lehloeo ha e khopise feela; hangata e rala motheo oa khethollo, ho hleka-hlekoa, ’me, qetellong, pefo.
Potso e kholo e hlahang ke hore: Ke mang ea hlalosang hore na "thahasello ea sechaba" e bitsoa eng, 'me "boleng ba tokoloho ea ho bua" bo lekanngoa joang ka mokhoa o nepahetseng khahlanong le "kotsi ea kotsi"? Mosebetsi ona o rarahane haholo ebile o ikemetse. Ho itšetleha ka tlhaloso ea bahlahlobisisi ka bomong, esita le ho latela tataiso ea ka hare, ho bula monyetla oa ho se lumellane le leeme le ka 'nang la e-ba teng. Ho feta moo, lebelo leo litaba li hasanang ka lona li-platform tse kholo joalo ka YouTube le bolela hore le nako e khuts'oane inthaneteng e ka lekana ho baka kotsi e kholo pele ho etsoa qeto ea ho qetela.
The Delicate Balance: Pendulum e Felletseng Haholo?
Ka lilemo tse ngata, li-platform tse kholo tsa theknoloji li 'nile tsa loantšana le phephetso ea ho lekanyetsa litaba lefatšeng ka bophara. Ba 'nile ba nyatsuoa ka bobeli ka ho ba thata haholo, ho thibela mantsoe a nepahetseng kapa litaba tsa bonono, le ho ba botsoa haholo, ho lumella ho ata ha litaba tsa bohata, mashano a feteletseng le tlhekefetso. E le ho arabela khatellong ea sechaba, ea ’muso le ea baphatlalatsi, mokhoa oa lilemong tsa morao tjena o bonahala e le oa ho leka-lekana haholoanyane, ka maano a hlakileng haholoanyane le melao e thata haholoanyane.
Qeto ea YouTube ea ho phomotsa mokhoa oa eona e ka hlalosoa e le pendulum e qalang ho suthela ka lehlakoreng le leng. Mabaka a bakang phetoho ena e ka bang teng ke taba ea likhakanyo. Na ke karabelo khatellong e tsoang mafapheng a itseng a hoeletsang ho batla "censorship" e fokolang inthaneteng? Na ke boiteko ba ho qoba likhohlano tsa molao kapa tsa taolo tse amanang le ho tlosa litaba? Kapa na ho na le litšusumetso tsa khoebo, mohlomong tse amanang le takatso ea ho boloka baqapi ba hlahisang litaba tse tsosang khang empa tse tsebahalang?
Ho sa tsotelehe khothatso, phokotso ea maano a ho lekanyetsa ho romela molaetsa o tšoenyang, haholo-holo nakong eo litaba tse fosahetseng le polarization li fihlang maemong a bohlokoa likarolong tse ngata tsa lefats'e. Ka ho supa hore litaba tse ling tse kotsi li ka lula inthaneteng haeba ho nkuoa li le "thahasello ea sechaba," YouTube e ipeha kotsing ea ho ba seholisa sa lipale tse kotsi ka boikaketsi ba ho tsosa ngangisano. Sena ha se ame feela boleng ba tlhahisoleseling e fumanehang sethaleng empa hape se ka senya ts'epo ea basebelisi le babapatsi.
Liphello Tse Sebetsang le Liphello Tse ka Tsoang
Liphello tse sebetsang tsa phetoho ena li ngata haholo. Bakeng sa batsamaisi ba likahare, mosebetsi o seng o ntse o le thata o fetoha o sa hlakang le ho feta o sithabetsang. Joale ba tlameha ho sebetsa joalo ka baahloli ba sa lebelloang ba "thahasello ea sechaba," boikarabello bo fetang hole ts'ebeliso e bonolo ea melao e boletsoeng esale pele. Sena se ka lebisa ts'ebetsong ea melao-motheo e sa tsitsang le ho tsieleha ho eketsehileng har'a basebetsi ba itekanetseng.
Bakeng sa baetsi ba litaba, sebopeho le sona sea fetoha. Ba bang ba ka 'na ba ikutloa ba le sebete sa ho ngola lintho tseo ba neng ba ka li nka li le kotsi pele, ba lekola meeli ea se lumelletsoeng tlasa tataiso e ncha ea "thahasello ea sechaba". Leha ho le joalo, ba bang ba ka 'na ba tšoenyeha ka keketseho e ka bang teng ea puo ea lehloeo le tlhekefetso sethaleng, e leng se etsang hore tikoloho e se sireletsehe kapa e amohelehe bakeng sa batho ba khesoang kapa lihlooho tse mahlonoko.
Mohlomong basebelisi ke bona ba tobaneng le kotsi e kholo ka ho fetisisa. Sethala se nang le maano a ho lekanyetsa lintho ka mokhoa o sa tsitsang se ka ba pepesetsa boitsebiso bo fosahetseng, likhopolo tsa bolotsana, lipuo tsa lehloeo, le litaba tse ling tse ka bang kotsi. Le hoja sethala se ka 'na sa bolela hore se khothalletsa lipuisano tse bulehileng,' nete ke hore hase basebelisi bohle ba nang le lisebelisoa kapa tsebo ea ho lemoha 'nete kapa sepheo sa video e' ngoe le e 'ngoe eo ba e bonang. Batho ba hlaselehang habonolo, joalo ka bacha kapa ba sa tsebeng ho bala le ho feta, ba ka ba kotsing haholo.
Ho feta moo, mohato ona oa YouTube o ka beha mohlala o tšoenyang bakeng sa li-platform tse ling tsa dijithale. Haeba e 'ngoe ea li-platform tse kholo ka ho fetisisa le tse bonahalang e phutholoha melao ea eona, na ba bang ba tla latela mohlala ho qoba ho lahleheloa ke bashebelli kapa baetsi? Sena se ka tsosa peiso ho ea tlase ho latela maemo a leka-lekaneng, ka litlamorao tse mpe bakeng sa tikoloho ea tlhaiso-leseling ea inthanete ka kakaretso.
Bokamoso ba ho Itekanela Lefatšeng le Polarized
Phehisano mabapi le ho lekanyetsoa ha litaba ke, motheong oa eona, puisano e mabapi le hore na ke mang ea laolang tlaleho sebakeng sa digital le kamoo tokoloho ea ho bua e leka-lekaneng le tlhokahalo ea ho sireletsa sechaba kotsing ea sebele. Qeto ea YouTube ea ho itšetleha, bonyane ka mokhoa o sa fellang, mabapi le tokoloho ea ho itlhalosa tlas'a sekhele sa "thahasello ea sechaba" e bontša likhatello tsa marang-rang lefatšeng le ntseng le eketseha, moo boiteko leha e le bofe ba ho laola bo ngotsoeng ka potlako e le thibelo ke ba bang.
Leha ho le joalo, ho bohlokoa ho hopola hore tokoloho ea ho hlahisa maikutlo ha se ntho e felletseng, esita le ho demokrasi e matla ka ho fetisisa. Kamehla ho ’nile ha e-ba le meeli, e kang thibelo ea ho hlohlelletsa pefo, ho senya lebitso, kapa bomenemene. Li-platform tsa poraefete, leha li sa beheloe lithibelo tse tšoanang le tsa mebuso, li na le boikarabello bo boholo ba boitšoaro le sechabeng ka lebaka la karolo ea tsona e ka sehloohong e le baphatlalatsi ba tlhahisoleseling le bathusi ba likhokahano tsa sechaba. Ho lumella litaba tse fosahetseng le lehloeo ho ata ka lebitso la "thahasello ea sechaba" e ka ba lebaka le kotsi le senyang metheo ea sechaba se nang le tsebo le tlhompho.
Phephetso ea YouTube le li-platform tse ling ke ho fumana tsela e sireletsang tokoloho e nepahetseng ea ho bua ntle le ho ba lisebelisoa tsa ho hasa litaba tse kotsi. Sena se hloka hore ho be le ponaletso maanong a bona, ho tsitsisa ts'ebetsong ea ona, ho tsetela ho lekanyetsong e sebetsang hantle, le lipuisano tse tsoelang pele le litsebi, basebelisi le mekhatlo ea sechaba. Maano a ho iketla a iketlile, haholo-holo libakeng tse hlokolosi tse kang tsa bophelo bo botle le puo ea lehloeo, e bonahala e le mohato o lebisang tseleng e fosahetseng, e ka bang le litlamorao tse kholo bakeng sa bophelo bo botle ba puo ea phatlalatsa inthaneteng.
Qetellong, qeto e tlalehiloeng ea YouTube ea ho phomotsa melaoana ea eona ea taolo, leha e ka lokafatsoa ka hare ho "thahasello ea sechaba," e emela phetoho e kholo ntoeng khahlanong le litaba tse fosahetseng le lehloeo inthaneteng. E totobatsa bothata ba tlhaho ba ho leka-lekanya tokoloho ea ho itlhalosa le tlhoko ea tikoloho e bolokehileng ea dijithale. Ha phetoho ena e ntse e sebelisoa, ho tla ba bohlokoa ho hlokomela hore na e ama boleng ba litaba sethaleng le hore na li-giants tse ling tsa theknoloji li latela tsela e tšoanang. Mathata a holimo, 'me litlamorao tse ka bang teng tsa ho iteka ka thata li ka fihla hole ho feta skrineng.